NIEUWS 19 juni 2023 Nieuws van SKAO
Duurzame ambities bedrijven in het nauw door overvol elektriciteitsnet
Nederland elektrificeert snel. Verwacht wordt dat in 2050 het elektriciteitsgebruik 2 tot 3 keer hoger zal liggen. Zowel voor de industrie als voor de verwarming van de gebouwde omgeving en voor mobiliteit zal de komende jaren veel extra stroom nodig zijn. Tegelijkertijd zijn we in snel tempo het elektriciteitsaanbod aan het verduurzamen. Het Expertteam Energiesysteem 2050 adviseerde onlangs aan Minister Jetten (Klimaat en Energie) dat, als Nederland in 2050 klimaatneutraal wil zijn, het energiesysteem tussen 2040 en 2045 netto nul CO2 moet uitstoten en dat het daarbij horende elektriciteitssysteem in 2035 geen CO2 meer mag uitstoten. Dat is al over iets meer dan 10 jaar!
Door: Gijs Termeer.
Nieuwe uitdagingen voor het elektriciteitsnet
De verduurzaming van het elektriciteitsaanbod en de groeiende vraag naar stroom brengen enorme nieuwe uitdagingen mee voor het elektriciteitsnet. Zo betekent het dat we van centraal opgewekte stroom naar veel decentrale opwek door wind en zon gaan, die in variabele hoeveelheden op variabele momenten aan het net geleverd wordt. De afgelopen jaren is daardoor het middenspanningsnet overbelast geraakt, ook wel congestie genoemd, waarbij er een tekort aan transportcapaciteit op het elektriciteitsnet optreedt. Ook op het laagspanningsnet zitten deze problemen er op grotere schaal aan te komen.
In de jaarlijks gepubliceerde rapportage van SKAO over de genomen maatregelen door de gecertificeerde organisaties (ruim 1.400) zien we veel van bovenstaande ontwikkelingen terug komen. De afgelopen twee jaar zien we een sterke stijging van een aantal maatregelen die om veel extra stroom (gaan) vragen.
Gasloze kantoren
In 2021 zagen we voor het eerst 140 organisaties streven naar gasloze kantoren. In 2022 verdubbelde dat aantal bijna naar 254. Dit betekent dat bijna 20% van de gecertificeerde organisaties inmiddels deze ambitie hebben. Gezien de ligging van de meeste kantoren gaan we er hier vanuit dat dit hoofdzakelijk om all-electric oplossingen met warmtepompen (en eventueel warmte/koude opslag) gaat en niet om aansluitingen op een warmtenet.
Oplaadpunten voor wagens en materieel
Er is ook een erg scherpe groei te zien in het aantal geplaatste laadpalen. Ruim 1/3 van de organisaties heeft inmiddels (plannen voor) laadpalen. Daarnaast zijn veel organisaties, die met de CO2-Prestatieladder werken, actief in de Grond- Weg- en Waterbouw, waar mede onder invloed van de klimaat- en stikstofagenda versneld afscheid wordt genomen van fossiele mobiele werktuigen en het gebruik van elektrisch materieel in de lift zit. Diverse bedrijven zullen dus ook voor het opladen van dit zware materieel laadpunten nodig hebben. De vraag naar elektriciteit zal dus bij deze organisaties extra sterk toenemen.
Eigen opwek
Tegelijkertijd zien we ook een mooie groei in het opwekken van duurzame energie, voornamelijk door zon op dak van bedrijfspanden. Inmiddels een kwart van de organisaties maakt inmiddels werk van het opwekken van energie.
Grootste uitdaging: pieken in vraag en aanbod
In een groot deel van de gevallen zal het midden- en laagspanningsnet de gestegen vraag en het aanbod prima aankunnen. Er zullen echter ook maatregelen nodig zijn om de pieken op het midden- en laagspanningsnet aan te kunnen. De pieken in vraag en aanbod vormen namelijk het probleem. Maatregelen die hier aan bijdragen zien we echter nog niet zoveel. Slechts 5 ondernemingen experimenteren met eigen productie van groene waterstof. 15 bedrijven hebben de ambitie om te gaan sturen op gelijktijdigheid van vraag en aanbod. Voor zover we kunnen zien, investeert nog geen enkele organisatie in eigen batterij-capaciteit.
Pieken afvlakken met hybride aggregaten
Wel zien we de toepassing van hybride aggregaten toenemen. Deze kunnen worden gebruikt voor peakshaving (het afvlakken van de piek in de vraag of het aanbod van elektriciteit). En dat is zinvol, want elektriciteitsgebruik op de bouwplaats kent grote pieken. Door (hybride) aggregaten te gebruiken naast bouwstroom kan een kleinere bouwaansluiting gebruikt worden, hetgeen kosten en congestie kan schelen.
De CO2-Prestatieladder en duurzame elektriciteitsvoorziening
Met de Ladder dragen wij bij aan energiebesparing en aan een duurzame elektriciteitsvoorziening. De snelle elektrificatie en de groeiende duurzame ambities van organisaties brengen nieuwe uitdagingen met zich mee voor het elektriciteitsnet. Terwijl de vraag naar stroom stijgt en het elektriciteitsaanbod wordt verduurzaamd, moeten we ook de pieken en dalen in vraag en aanbod aanpakken. Voor ons nieuwe Handboek denken wij na hoe we flexibilisering en gelijktijdigheid van gebruik en aanbod daarbij een rol kunnen laten spelen. Ondertussen kunnen organisaties zelf aan de slag gaan, onder meer door flexibele contracten aan te gaan, pieken te vermijden en actief in te spelen op prijssignalen.
> Bekijk hier de rapportage van de maatregellijst 2022